Ziekteverloop van mijn enkelbreuk (Weber B fractuur)

Hoe de enkelbreuk is ontstaan:
Ik wou ‘buikschuiven’ over een voetbalhekje, maar de jas, die ik tegen de nattigheid had neergelegd, gleed weg. Mijn been is ‘gezigzagd’. Niet alleen mijn enkel, maar ook mijn knie. Nu heb ik al zo’n 20 jaar een slappe knie, waar ik regelmatig doorheenga, dus dat is vast niet gebruikelijk.
Ik had pas door dat er iets met mijn enkel was, toen ik er op probeerde te staan. Dat was ontzettend pijnlijk.

Opvang in het ziekenhuis na het ongeluk:
Gelukkig hebben omstanders mij direct naar het ziekenhuis om de hoek (RKZ Groningen) kunnen brengen. Daar was ik een dik half uur na de val, rond 17.00 uur. Ik kreeg gelijk foto’s en wist toen dat ik een kuitbeenbreuk had.
Het heeft toen tot 20.30 ’s avonds geduurd voordat ik gegipst werd. Er moest overlegd worden of ik wel of niet geopereerd zou moeten worden. Dat moest uiteindelijk wel.
Het gipsen was zeer pijnlijk, ik kreeg een morfine prik tegen de pijn. Verder voelde ik de breuk absoluut niet.

Operatie:
De volgende dag werd ik om 10.30 uur geopeerd. Ik kreeg een ruggeprik (voor het eerst van mijn leven; ik heb al wel een aantal keren narcose gehad).
Ik heb op een scherm gezien hoe ze het plaatje (leek een kleine 10 cm) op het kuitbeen hadden aangebracht.
(Het uitslapen op de recovery was het meest ontspannen moment in mijn leven. Alhoewel ik van anderen hoorde dat ze allerlei vervelende dingen van een ruggeprik overhielden (veel jeuk), heb ik alleen even moeten wrijven op het lichaamsdeel dat ‘ontwaakte’. Verder heb ik genoten van de morfine.
Er was een drain aangebracht in de wond. Het gips was er weer omheen gezet, maar nu met een opening van ong. 5 cm, waar het opengeknipt was.

Op de ziekenzaal:
Avond 1: Ik was helder genoeg om allerlei e-mailtjes op te stellen, zodat ze op mijn werk op de hoogte zouden zijn.
Nacht 1: de eerste nacht heb ik wel 100 keer geprobeer mijzelf tegen te houden zodat ik niet over het hekje ging. Ik heb een slaappil gevraagd om te kunnen slapen. Dus niet vanwege de pijn, maar eigenlijk door het opnieuw beleven van het ongeluk.
Dag 1: Ik kon vrij vlot na de operatie weer naar de w.c. m.b.v. een rolstoel die ik leende van de buurvrouw. Ik heb ook van alles kunnen regelen (ik wilde mijn gezin op de wintersport hebben, terwijl ik bij mijn ouders bleef). Ik had geen pijn. Wel heb ik 2 paracetamol genomen.
Mijn been lag op een verhoging.
Dag 2: Deze ochtend heb ik gesmeekt om snel 2 paracetamol te krijgen. Ik had hoofdpijn en ik voelde ook mijn enkel. Deze dag heb ik voornamelijk op bed gelegen en geslapen. De hoofdpijn leek van een bijholte ontsteking te komen overigens.
Het opstaan vanuit bed was heel pijnlijk, zodra mijn been naar beneden hing.
Dag 3: Ik denk dat ik nog wel paracetamol heb gehad, maar ik mocht weer naar huis.
Aangezien ik de trombose prik al had gehad, kon ik die niet meer op mezelf oefenen. Het bleef bij prikken in een kussentje (overigens ook nuttig). Ik moest elke dag in mijn buik prikken. Het leek me niks, maar ja, het moest toch.
Ik kreeg nog een fysiotherapeut op bezoek. Ik moest laten zien wat ik op krukken kon. Ze vond het instabiel en adviseerde een looprekje.
De oefeningen die ik van haar kreeg voor na het gips:
- voet rondjes laten draaien
- tenen samentrekken
- voet/tenen naar je toe bewegen
- met een band de voet aantrekken
- been optillen, onderbeen optillen
De drain werd verwijderd en ik kon het litteken zien: een jaap van wel 15 cm. Mijn voet was dik (en mijn knie ook)

Dag 3 thuis:
Mijn familie had ervaring met een enkelbreuk en adviseerde om een rolstoel met beenstuk op te halen. Zo had ik uiteindelijk over alledrie de beschikking (gratis via het hulpmiddelen centrum).
In bed en op de stoel had ik een kussen om mijn been op te leggen. Pas later las ik dat je enkel zo hoger als je hart zou moeten liggen. En de knie iets lager.
Het oefenen van de voet was gevoelig, maar niet pijnlijk. Je hebt het idee dat je stukje bij beetje terrein wint op ‘dik vlees’.
Ik heb mij met het looprekje verplaatst naar toilet en de trap. De trap ging op m’n billen. Ik schoof zo verder tot ik bij een laag bed was en duwde me daar met mijn twee armen achter me omhoog. Dan kon ik met het (door iemand anders gebrachtte) looprekje naar een stoel bij de wastafel.

Dag 4 t/m 9:
Ik heb veel geslapen overdag. Regelmatig een paracetamol genomen voor de hoofdpijn, waarvan ik overigens nog steeds denk dat die kwam van een bijholte ontsteking.
Het opstaan van stoel of bed was het meest pijnlijk. Het duurde vaak wel een kwartier waarin ik regelmatig mijn been liet zakken en weer omhoog deed omdat het te pijnlijk was.
Pas op dag 6 begon ik mij weer een beetje gewoon te voelen.
Mijn enkel was tot halverwege mijn been bont en blauw. Ik vraag mij nog steeds af of dat van de breuk komt, of van de operatie.
Vanaf dag 9 was ik weer thuis waar ik gelukkig met een rolstoel in de keuken, het eetgedeelte en bij de w.c. kon komen. Daar kon ik me dus alleen redden.

Dag 10: gips er af.
Ik had het geluk dat mijn wond goed er uit zag, dat ik geen pijn had, behalve bij het opstaan (ik vermoedde toen dat de pijn kwam van de druk van het gips op de wond.) . Dus hoefde ik geen nieuw gips.
Er werd gevraagd of ik een spalk wilde. Toen ik vroeg waar het goed voor was, werd gezegd dat het psychologisch was. Dus heb ik het niet genomen. Ik kreeg een elastieken kous (en een warm stukje, omdat ik besloten had om ook (alleen) met de rolstoel naar huis te gaan, half februari, rond het vriespunt). Mijn voet was nog te dik voor een schoen.
Ik was dus af van de pijn bij het opstaan en de zwaarte van het gips. Maar ik had ook de verantwoordelijkheid om niet mijn gewicht op het been te zetten.
De elastieken kous heb ik de eerste dagen en nachten gedragen, totdat ik op het internet ergens las dat het niet ’s nachts moest. Al na zo’n 14 dagen na het gips er af heb ik het ook overdag niet meer gedragen. Ik heb vooral geluisterd naar het gevoel in mijn been. Werd die moe dan ging die omhoog.

Hoe red je je in huis?
Ik heb veel plezier gehad van de rolstoel. In het begin met been legger, na een paar weken zonder. Het lukt me om al steunend op 1 voet, de rolstoel over de voordeur drempel te krijgen. Zo kon ik naar de winkel (ong. 1,5 km) en naar de school van mijn zoon (ong. 3 km) en het ziekenhuis (ong. 4 km) rollen (in het begin met een rustpauze in de AH met een kopje koffie).
Het aantal uren dat ik met mijn voet omhoog lag, verminderde steeds meer, na een week of 3 merkte ik ook dat af en toe lekkerder was om de voet op de grond te hebben staan. Na een week of 3 heb ik ook het kussen uit mijn bed gegooid.

Op onze bovenverdieping had ik het looprekje, die vooral ’s nachts onontbeerlijk was.
Aangezien we in onze kamer een afstapje hadden, ging ik daar naast zitten op een stoel zonder leuningen en dan mijn gezonde been uitstrekken op de grond en vervolgens hinkelend naar mijn zitstoel.

Vooral na een paar weken kreeg ik angst dat ik per ongeluk op mijn voet zou gaan staan. Een bot heeft 6 week nodig om te genezen en al die tijd mocht er geen druk op staan. Ik heb mij ook een keer moeten laten vallen op mijn zij toen ik struikelde bij het hinkelen (oorzaak wellicht een te lange slip van de skibroek (die hield mij lekker warm bij de voetbaltrainingen en wedstrijden van mijn zoon). Ik heb daarna de krukken geprobeerd. Maar vooral bij het opstaan en gaan zitten vond ik de krukken vreselijk onhandig en een potentiele bron van vallen. Pas toen ik mijn voet weer mocht belasten ben ik de krukken gaan gebruiken.

Wat mij zwaar tegen viel was de tijd die ik had om dingen te doen. Ik was ’s ochtends in eerste instantie tot zo’n 10.30 uur bezig (vanaf 8.30 uur na het ontbijt) om aangekleed te raken. Als ik ging douchen (zittend op een krukje) tot wel 12.00 uur.
Omdat ik elke dag bij mijn zoon wilde zijn na school, was ik vanaf 14.00 bezig om op tijd op school te zijn. Op die manier bleef er geen tijd over om ook maar iets te doen. ’s Avonds was ik (na het afruimen of naar bed brengen van mijn zoon) te moe om nog iets te doen. Kortom, al mijn visioenen van weggewerkte administratie (lukt niet, want je kunt niet even ergens naar toe lopen om te pakken), ingevulde belastingformulieren e.d. zijn in rook opgegaan.

Oefeningen
Op de stoel:
Ik heb vanaf het moment dat het gips er af was dagelijks minstens 2 keer de volgende oefeningen gedaan:
- voet rondjes laten draaien (linksom en rechtsom)
- tenen samentrekken
- voet naar je toe trekken en vasthouden
- been optillen, onderbeen optillen (beginnend met 15 keer, om de paar dagen 5 er bij, uiteindelijk ook een fietsbeweging in de lucht toegevoegd. )

Achteraf denk ik dat ik het rondjes draaien van de voet had moeten uitbreiden door ook het enkel gedeelte mee te laten draaien, d.w.z. mijn grote teen links naar voren. Daar zat de 6e week nog het meeste ‘dik vlees’.

Op de w.c.:
Ik zag het niet zitten om mijn voet met een band aan te trekken. Ik heb als alternatief mijn been, terwijl ik op de w.c. zat met mijn voet plat op de grond, telkens een stukje verder gebogen, door de voet naar achteren te zetten.
Aangezien ik mijn evenwicht nodig had om mijn broek omhoog te doen, heb ik op de w.c. geleerd dat ik mijn been best wel een beetje kon belasten.

Met het Looprekje:
Als ik met mijn looprekje liep, dan liep ik op de rechte stukken ook met mijn gewonde enkel, terwijl ik het gewicht op het looprekje had. Voordat ik hiermee begon, heb ik eerst uitgeprobeerd of ik een beetje gewicht kon hebben op de enkel. Ik had gehoord dat je je voet goed moest afwikkelen, dus daar lette ik op. Op de hak beginnen en afrollen t/m de teen.
In de laatste week heb ik kniebuigingen toegevoegd. Dat had ik achteraf eerder moeten doen.

Ik heb pas laat gemerkt overigens dat ik mijn looprekje te laag had. Daardoor liep ik met erg kromme schouders.

Met de rolstoel:
Ik kon mijn voeten laten ‘lopen’ terwijl ik in de rolstoel zat. Dus dat oefende ik ook elke dag.
In de keuken moest ik regelmatig gaan staan. Ik lette er dan na verloop van tijd op dat ik echt mijn benen strekte. In het begin stond mijn knie licht gebogen, maar die strekking voelde heerlijk. N.b. Dat ik dit niet vanzelf deed, komt wellicht door mijn geblesseerde knie (die en passent ook dun geworden is overigens).

Wondgenezing
De wond was bij mij na 10 dagen niet rood. De hechtingen werden toen verwijderd en er werden dunne strookjes ‘hansaplast’ over geplakt. Op advies van de gipskamer smeerde ik vaseline op mijn wond. Ik heb mijn voet ook maar meegepakt, want die was erg droog. Voor het insmeren masseerde ik mijn voet licht met mijn vingertoppen in de hoop daardoor ook van dat ‘dikke vlees’ kwijt te raken.
Na een week of drie begon mijn huid te vervellen. De hansaplastjes lieten wat los. Toen heb ik in een paar dagen tijd de hansaplastjes er af gehaald. Er ging telkens een stukje vel mee en wat korstjes.

Trombose prikken
Elke dag een keer in je buik prikken met een fantastisch systeem: de naald gaat na afloop vanzelf weer terug (Arixtra). En het naaldje is zo dun dat je het nauwelijks voelt. Ik vond het wel lastig om de goede plek te vinden: ik heb regelmatig bloed geprikt. Toch heb ik t/m de 5e week trouw geprikt. Toen kreeg ik een onverklaarbare aversie om te prikken. Ik had wel een paar keer blauwe plekken geprikt, maar toch. Dus ik heb om en om avonden over geslagen. Toen ik 2 dagen voor mijn foto echt dik bloed geprikt had en een twee centimer dikke blauwe plek, had ik eigenlijk moeten bellen denk ik. Ik heb het niet gedaan en ben ook vergeten om er bij de chirurg naar te vragen.... Afijn, ik beweeg nu toch genoeg.

Pijn
Ik kon niet op de enkel staan na het ongeluk; dat was ongelooflijk pijnlijk. Maar zonder belasting voelde ik niks.
Bij mij viel de pijn eigenlijk wel mee. Het gipsen was om door de grond te gaan, maar daar kreeg ik gelukkig een morphine spuit.
En de ochtend na de operatie heb ik m’n enkel, of was het de wond?, gevoeld. Verder niet.
Mijn voet is een paar keer per ongeluk ergens tegen aangekomen: op de trap is de hak een paar keer op een trede terecht gekomen. En tijdens het rolstoelrijden (geduwd door een ander) ben ik een paar keer door een kuil gereden en kreeg mijn hak ook een klap. Dat deed flink pijn op het moment zelf, maar toen de pijn na een minuutje was weggetrokken, voelde ik niks meer.

Na 6 week: weer belasten
Naar de rontgen heb ik voor het eerst met twee krukken gelopen (alle gewicht op de krukken). Ik voelde op een gegeven moment een pijnscheut achter in mijn been en had het snel gehad.

De breuk was goed genezen, dus ik mocht belasten. Ik hoefde pas na een half jaar weer te komen, tenzij ik na een maand vond dat het niet snel genoeg ging. Het plaatje hoefde er niet uit, maar bij veel mensen met een breuk op deze plek wordt het toch wel gevoelig en wordt het er uit gehaald, gaf de chirurg aan.

Dezelfde middag heb ik geprobeerd of ik kon autorijden (in de 6e week had ik al wel geprobeerd de afvalbak te openen). Dat lukte zonder ook maar een spoortje pijn. Dat had ik niet verwacht. Dus heb ik direct een paar kilometer gereden en dat ging prima.

Ik kon direct met 1 kruk lopen. Aangezien ik niet wist of ik ‘m links of rechts moest houden, heb ik het afgewisseld. Mijn voet deed niet zeer. Wel merkte ik nog restjes ‘onwillig vlees’.
Eigenlijk kon ik ook gelijk zonder kruk lopen. Maar ik merkte dat ik dan de neiging had om raar te gaan lopen om de lichte pijntjes in mijn voet te ontwijken. Als ik er op lette, kon ik wel goed lopen. Vooral als ik net begon te lopen had ik de neiging een beetje door mijn voet te zakken. Kennelijk een kwestie van spiertraining, want als ik er op lette ging het wel goed.

De 2e dag heb ik de fiets uitgeprobeerd. Een piepklein rondje leerde dat ik het wel kon.
De 3e dag heb ik een rondje van 1 km gefietst zonder verder verkeer. Toen bleek dat het toch wel veel moeite kostte, maar vooral door mijn knie. Ik moest dat duidelijk nog flink trainen voordat ik weer overal de weg op durfde. Uiteraard landde ik met mijn gezonde been op de grond. Maar dan moet je toch op de fietspedaal ook flink je niet gezonde enkel belasten. Als dat pijnlijk is, kun je dus denk ik nog niet gaan fietsen.
De eerste drie dagen had ik behoorlijk spierpijn ’s avonds (in benen en heup en rug). Verder was het even stijf als ik had gezeten en weer begon te lopen.
De 4e dag heb ik 5 km met 1 kruk gelopen met een (staande) rustpauze van ong. 30 min. er in. Aan het eind begon ik mijn voet wel te voelen. Maar direct erna kon ik prima autorijden (4 km).
Een enkele keer (1 keer per dag) heb ik tintelingen onder mijn voet.
Ziekteverloop van mijn enkelbreuk (Weber B fractuur)
Dag 5 t/m 7 nadat belasten weer mocht
Ik loop kleine afstanden (b.v. thuis) zonder krukken, behalve 's nachts. Ik heb geen extra stevige schoenen aan. Mijn voet wordt nu wel dikker, voordat ik ging belasten nauwelijks. Ik heb een ruime schoen, dus het knelt niet, maar mijn sok staat wel een halve cm in mijn huid 's avonds.
's Ochtends kan ik nog aardig lopen, in de loop van de dag wordt het steeds pijnlijker, maar lopen blijft mogelijk. Als ik net opsta zak ik wat door mijn voet. Zodra ik er op let, gebeurt het niet weer. Ik merk dat ik heel erg op mijn houding moet letten, anders loop ik raar (ontwijk de pijntjes).
Gister 8 km auto gereden, dat was ook wel genoeg. Fietsen wordt makkelijker, maar meer dan 2 km heb ik nog niet aangedurfd. Opstappen lukt alleen als ik mijn goede voet niet al te hoog op het pedaal moet zetten, want dan komt er teveel gewicht op mijn zwakke voet.

De was kan ik gelukkig weer de trap op en af krijgen. Traplopen omhoog gaat heel goed (eigenlijk geen pijn), naar beneden heb ik vooral moeite met het buigen van mijn knie, maar dat heeft niks met mijn enkel te maken.
De enkel ronddraai oefening blijft nodig (als ik het een halve dag niet even gedaan heb, wordt het stijf).
De wond smeer ik nog dagelijks in met vaseline, net als mijn voet. Er zit nog een erg rode plek (2 cm in doorsnee) aan de onderkant van mijn wond, die niet 'normaal' wordt. Sowieso rond de wond is het vlees duidelijk nog niet weer normaal. De rest van mijn voet ziet er gewoon uit, al ben ik mijn slanke enkel wel kwijt.

November 2009:
Al een paar maand denk ik eigenlijk niet meer aan mijn enkel.
Ik heb in de zomervakantie kleine stukjes gejogd op het strand en strandgymnastiek gedaan (op Baltrum). Dat heeft mijn lichamelijke conditie aanzienlijk verbeterd. Ook heb ik regelmatig gezwommen.

Gisteren heb ik voor het eerst weer een zaaltraining meegedaan. Ik heb ook gewoon mee kunnen doen met basketballen. Er na voelde ik wel dat mijn enkel een beetje doorzakte bij het traplopen. Heel licht gevoelig was die.

Het meeste last dat ik heb gehad in de afgelopen maanden was door de zon: zodra er maar een sprankje zon op de wond kwam, deed het zeer. Ook flink met zonnebrandcreme insmeren hielp niet. Bedekken dus met een sok ofzo.
Ik werd in het begin 's nachts wakker omdat het metalen plaatje zeer deed; ik was er dan op gaan liggen. Dat gebeurt me nu niet meer, maar misschien ga ik er wel niet meer op liggen.
Het plaatje zit er nog steeds in. Ik heb sowieso geen tijd gehad om het er uit te laten halen en het lijkt nu niet meer zo nodig.
Mijn enkel is na veel belasten wel iets dikker dan de andere, maar het knelt niet in mijn schoenen oid.

Al met al is het mij meegevallen: de berichten op internet zijn kennelijk de probleemgevallen. Of heb ik gewoon geluk gehad?


Petra Ansmink, Groningen